📌 Fazla Mesai Nedir?
Fazla mesai, işçinin haftalık yasal çalışma süresi olan 45 saatin üzerinde çalıştığı süreyi ifade eder. İş Kanunu’na göre işveren, fazla mesai yaptırmak için işçiden yazılı onay almak zorundadır. Yasal sınırların üzerindeki her saatlik çalışmanın karşılığı, zamlı ücretle ödenmelidir.
Özellikle üretim, hizmet ve güvenlik sektörlerinde çalışanların sıkça karşılaştığı bu uygulama, iş hukukunun en çok ihtilafa düşülen konularındandır.
📈 Yasal Dayanak
4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesi fazla mesaiyi açıkça düzenler. Kanuna göre haftalık çalışma süresi 45 saattir. Bu sürenin aşılması durumunda işçiye fazla çalışma ücreti ödenmelidir.
Yıllık fazla mesai süresi, işçi başına 270 saat ile sınırlandırılmıştır.
🧮 Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?
Fazla mesai ücreti, çalışanın saatlik ücretinin %50 zamlı haliyle hesaplanır.
📝 Örnek:
Brüt maaşı 22.500 TL olan bir çalışan haftada 6 saat fazla çalıştıysa:
-
22.500 ÷ 225 = 100 TL (saatlik ücret)
-
100 x 1.5 x 6 = 900 TL haftalık fazla mesai ücreti
⚖️ Fazla Mesai Ücreti Almanın Şartları
İşçinin fazla mesai ücreti alabilmesi için:
-
Haftalık 45 saati aşan çalışma yapılmalı
-
İşverenin onayı olmalı
-
Çalışma süreleri yazılı belgelerle ispatlanmalı (puantaj, kart sistemi, bordro vs.)
Not: Üst düzey yöneticiler bazı durumlarda fazla mesai ücreti alamaz. Bu konuda Yargıtay kararları farklılık gösterebilir.
📌 Telafi Çalışması Nedir?
Bazı işverenler, fazla mesainin karşılığını ücretle değil, izinle telafi etmeyi tercih eder. Bu durumda işçiye, yaptığı fazla çalışmanın süresi kadar ücretli izin kullandırılır. Bu yöntem “telafi çalışması” olarak adlandırılır ve yine yasal çerçevede yapılmalıdır.
🔗 Dahili ve Harici Bağlantılar
Dahili:
Harici:
❓ Sık Sorulan Sorular
Fazla mesai resmi tatilde yapılırsa ücret oranı nedir?
%100 zamlı ödenir. Yani 1 saat için 2 saatlik ücret alınır.
Fazla mesai ücreti ne zaman ödenir?
Genellikle aynı ay içinde bordroya yansıtılır. Aksi takdirde işçi, iş mahkemesine başvurabilir.
Haftalık 45 saat bölünmezse ne olur?
Günlük 7.5 saatten fazla çalışma yapılırsa, toplam 45 saati aşmasa bile fazla mesai sayılmaz.
🧾 Sonuç
Fazla mesai, işçinin emeğinin karşılığını alabilmesi açısından büyük öneme sahiptir. 2025 yılı itibarıyla fazla mesai ücretleri, artan asgari ücret ve enflasyon oranlarıyla birlikte daha kritik hale gelmiştir. İşçilerin haklarını bilmeleri ve belgeli çalışmaları, yasal haklarını talep edebilmeleri açısından hayati önem taşır.
Her durumda işçi ve işverenin karşılıklı rızayla ve yasal çerçevede hareket etmesi esastır. Gerekli durumlarda bir iş hukuku uzmanından destek alınmalıdır.
