Madde 165 – (Değişik: 26/6/2009 – 5918/3 md.)
(1) Bir suçun işlenmesiyle elde edilen eşyayı veya diğer malvarlığı değerini, bu suçun işlenmesine iştirak etmeksizin, satan, devreden, satın alan veya kabul eden kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
KORUNAN HUKUKSAL YARAR
Bu suçla korunan hukuksal yarar malvarlığıdır. Bu suçta ön fiilin malvarlığı açısından meydana getirdiği hukuka aykırı durumun ön suçun failinin işbirliği ile devam ettirilmesi söz konusudur.
SUÇUN KONUSU
Bu suçun konusunu bir suçtan doğrudan veya dolaylı olarak elde edilen her türlü eşya veya diğer malvarlığı değeri bu suçun konusunu oluşturabilir. Bu suça konu eşya taşınır veya taşınmaz olabilir. Eşya sayılmayan diğer menfaatler ise (haklar ve talepler) diğer malvarlığı değerleri arasında yer alır. Eşyanın veya malvarlığı değerinin bir suçun işlenmesiyle elde edilmiş olması gerekir. Suç eşyasının başka bir şeye dönüşmesi durumunda da bu oluşan yeni şey suça konu olabilir.
“Sanıkların suç eşyası olduğunu bildikleri birden çok elektrikli bisikletleri, ekonomik durumu iyi olmayan ve elektrikli bisikletleri nereden aldığı konusunda bir bilgi vermeyen sanık …’tan alarak sattıkları tüm dosya kapsamından anlaşıldığından, sanıklar… ve … hakkında suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçundan verilen mahkumiyet hükümlerinde her hangi bir isabetsizlik görülmemiştir.” (YAR. 15. Ceza Dairesi, 2017/565 E. , 2017/19411 K., 03/10/2017)
“Suça konu motosikletin plaka ve ruhsatın devri suretiyle satın alınması gerektiği herkesçe bilinen yasal bir usul olup sanığın, savunmasında bu motosikleti hakkında başka bir delil olmayan sanık …’den aldığını bildirmesi, suçlamadan kurtulmaya yönelik olarak bahsettiği şahıstan suça konu motosikleti satın aldığını delillendirmek üzere daha etkin bir çaba göstermesi gerektiği hususları birlikte değerlendirildiğinde, sanığın eyleminin suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunu değil, hırsızlık suçunu oluşturduğu…” (YAR 17. Ceza Dairesi ,2017/4812 E. , 2018/17135 K, 27.12.2018)
“Sanık hakkında katılan …’un müşteki …’in evinde geçici olarak bulunan bilgisayar ve malzemelerini çalmak ve malzemelerin bulunduğu müşteki …’in evine girmek sureti ile konut dokunulmazlığını bozma suçlarına ilişkin olarak yapılan yargılamada, sanığın suça konu bilgisayar malzemelerini tanımadığı Urfalı birinden 100 TL karşılığında satın aldığına yönelik beyanına itibar edilerek eylemin suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunu oluşturduğu kabul edilerek bu suçtan dolayı cezalandırılmasına karar verilmiş ise de, sanığın söz konusu katılan …’a ait bilgisayar malzemelerini nasıl ve ne şekilde ele geçirdiğini açıklayamadığı, tanımadığı bir şahıstan satın almış olduğunu beyan ettiği, ancak bu şahıstan herhangi bir belge de almadığı, ayrıca bir kişinin bilgisayar malzemesi aldığı bir şahsı hiç tanımamasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu, dolayısıyla sanığın üzerine atılı hırsızlık ve konut dokunulmazlığını bozma suçlarını işlediğinin sabit olması nedeniyle bu suçlardan mahkumiyeti yerine, yasal ve yerinde olmayan gerekçe ile suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçundan yazılı biçimde mahkumiyet kararı verilmesi, bozmayı gerektirmiş…” (YAR. 2. Ceza Dairesi, 2015/4835 E. , 2018/986 K., 08/02/2018)
ŞİKAYET, UZLAŞTIRMA, ZAMANAŞIMI
Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu, uzlaşma kapsamında olan suçlardandır. Cumhuriyet savcısı soruşturmaya değer bir suç görürse dosyayı önce uzlaştırma kurumuna gönderecektir.
Suç eşyasını satın alma veya kabul etme suçu, şikayete tabi suçlar arasında yer almadığından savcılık tarafından resen soruşturulur, bu suçlara dair herhangi bir şikayet süresi yoktur. Şikayetten vazgeçme ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmaz. Bu suçlarda yargılama yapma görevi, asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir. Dava zamanaşımı süresi TCK’ya göre 8 yıldır. Suç eşyasını satma, satın alma veya kabul etme suçunun zamanaşımı süresi, eşyanın satılması, kabul edilmesi veya satın alındığı tarihte başlar.
FİİL
TCK’nın 165. maddesinde düzenlenen suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunun oluşması için önceden işlenmiş bir suçun olması, failin önceden işlenen suça iştirak etmemiş olması ve önceki suçun işlenmesine katılmamış olan failin aldığı eşyanın veya diğer mal varlığı değerinin suç eşyası veya mal varlığı değeri olduğunu bilmesi veya bilebilecek durumda olması gerekir. Önceki suçun nerede, ne zaman ve ne şekilde işlendiği, failin kim olduğunu bilmesi zorunlu değildir. Madde kapsamında işlenen suçlarda çoğu zaman failin kastının ne olduğu açık bir şekilde anlaşılamamaktadır. Bu durumlarda suçun işleniş şekline göre, her somut olay kendi içerisinde değerlendirilerek failin kastının belirlenmesi gerekir. Failin malın suç eşyası olduğunu da bilmesi gerekir. Ancak hangi suç için nerde ne zaman kullanıldığını bilmesine gerek yoktur, sadece herhangi bir suça konu edildiğini bilmesi yeterlidir.
“Somut olayda, müşteki tarafından camı açık bırakılan aracından cep telefonunun çalınması eyleminde getirtilen HTS kayıtlarına göre suça konu telefonun aynı gün saat 22.35’ten itibaren sanığın eşi … tarafından kullanıldığının tespit edilmesi üzerine sanık hakkında hırsızlık suçundan cezalandırılması istemi ile kamu davası açıldığı,mahkemece sanığın eyleminin TCK’nın 165.maddesinde düzenlenen suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunu oluşturduğu kabul edilerek sanığın mahkumiyetine karar verildiği; suça konu telefonun yargılama aşamasında da beyanı alınan tanık … tarafından sanığa olan borcuna mahsuben verildiğinin anlaşılması karşısında,sanığın telefonun suça konu olduğunu bilemeyebileceği ve sanığın cep telefonunu suç eşyası olduğunu bilerek satın aldığına veya kabul ettiğine ilişkin mahkumiyetine yeterli, her türlü kuşkudan uzak, hukuka uygun, kesin ve inandırıcı delil bulunmadığı nazara alınmadan ve sanığın atılı suçtan beraati yerine yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi, bozmayı gerektirmiş…” (YAR. 2. Ceza Dairesi, 2020/15895 E., 2021/17828 K., 27.10.2021)
Önceden bir suç işlenmiş olması: TCK 165’in uygulanması için önceden bir suç işlenmesi şarttır. Ancak TCK 165’teki suç bağımsız ve yeni bir suç oluşturur. Ön suçun TCK’da veya özel bir kanunda yer alması, Türkiye veya başka bir ülkede işlenmiş olması bir şey değiştirmez, bu suç yine oluşur. Önceki suçun failinin kişisel bir cezasızlık sebebiyle cezalandırılmaması durumunda da bu suç oluşur çünkü ilk suç tamamlanmıştır.
Failin bir önceki suça iştirak etmemiş olması: İştirakte bağlılık kuralı gereğince fail eğer önceki suça iştirak ettiyse suça konu eşyanın alınmasından değil doğrudan önceki suçtan cezalandırılır. TCK 165’in amacı suçu işlememiş kişilerin suça konu eşyadan veya değerden menfaat sağlamasıdır. Bu sebeple suçu işlemiş veya iştirak etmiş kişilerin suça konu eşyadan menfaat sağlamasının cezalandırılmasına gerek yoktur.
Satma, devretme, satın alma veya kabul etme: Suç seçimlik hareketli bir suçtur. Satmak, suça konu eşyanın veya değerin mülkiyetini bir başkasına geçirmek, satın almak mülkiyeti elde etmek, devretmek ise malın fiili egemenliğini satma dışında bir başka yolla başkasına geçirmek; kabul etmek ise süreli veya süresiz fiili egemenliği üstlenmektir.
“Sanıkları …’ın hurda toplayarak geçimlerini sağladıkları topladıkları hurda malzemelerini sanık …’e süre gelen şekilde sattıkları, olay günü sanıklar …’ın müştekilerin işyerine girerek suç konusu eşyaları aldıkları, sanık …’in deposuna bu eşyaları getirdikleri, sanık …’in diğer sanıklarla ortak bir şekilde hırsızlık suçunu işleme kastının olmadığı, sanığın deposuna getirilen eşyaları kabul etmesi şeklinde gerçekleşen eyleminin hırsızlık suçuna iştirak ya da yardım etme değil, 5237 sayılı Kanun’un 165. maddesinde düzenlenmiş olan suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunu oluşturacağı…” ( YAR. 2. Ceza Dairesi, 2020/15662 E. , 2020/10386 K., 12.10.2020)
“Olay tarihinde hırsızlık eylemimi gerçekleştiren …’nun aşamalarda alınan savunmalarında, suça konu çalıntı eşyaları dayısı olan sanık …’ın evine emaneten bırakırken çaldığını söylediğini beyan ettiği, taraflar arasında husumet iddiası bulunmadığı gibi sanığın savunmasında …’ın suça konu malları getirip avlu kapısının arkasına bıraktığını ifade etmesine karşın suça konu malların sanığın üvey oğlu olan…tarafından kömürlük içerisinden alınarak polise teslim edildiğinin anlaşılması karşısında; sanığın üzerine atılı şuç eşyasını kabul etme suçundan cezalandırılması yerine yazılı biçimde beraatine karar verilmesi, bozmayı gerektirmiş…” (YAR. 13. Ceza Dairesi, 2012/90 E., 2013/14069 K., 13.05.2013)
İŞTİRAK
Bu suç iştirak açısından özellik gösterir. Tipik hareketi gösteren failin ön suça iştiraki söz konusu ise bu suçtan (TCK 165) değil, önceki suçtan cezalandırılır. Ön suçun faili veya şeriki de TCK 165’in faili olamaz, bu durumda cezalandırılmayan sonraki hareket söz konusudur. Ön suça iştirak etmeyen kişi suçtan elde ettiği eşyayı veya malvarlığı değerini bunun suçtan ileri geldiğini bilen bir başka kişiye devretmiş ise her ikisi açısından TCK 165 oluşur.
TCK 166 BİLGİ VERMEME
Madde 166- (1) Bir hukuki ilişkiye dayalı olarak elde ettiği eşyanın, esasında suç işlemek suretiyle veya suç işlemek dolayısıyla elde edildiğini öğrenmesine rağmen, suçu takibe yetkili makamlara vakit geçirmeksizin bildirimde bulunmayan kişi, altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
Yukarıda bahsedilen suça konu eşyayı bir hukuki ilişkiye dayanarak elde edip daha sonra suç eşyası olduğunu öğrenen kişi bunu yetkili makamlara bildirmek zorundadır. Aksi halde hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
“Sanığın, suç eşyası olduğunu bilmeksizin temyiz dışı sanık …’tan bilgisayar satın aldığı ancak ertesi gün gazetede …’ın hırsızlık suçundan yakalandığını okuyarak satın aldığı bilgisayarın hırsızlık konusu eşya olduğunu öğrendiği, ancak buna rağmen yetkili makamlara bildirimde bulunmamak suretiyle bilgi vermeme suçunu işlediğinin iddia edildiği olayda; sanığın ifadesinde, …’ın kendisine 400 TL karşılığında bilgisayar satmak istediğini, kendisinin ise 200 TL’ye alabileceğini söylemesi üzerine …’ın bu teklifi kabul ettiğini ve bilgisayarı 200 TL karşılığında aldığını beyan etmesi karşısında, değerinin altındaki fiyata bilgisayar satın alan ve aynı mahiyetteki ürünlerin alım satımı üzerine esnaflık yapan sanığın, bu eşyanın suç eşyası olduğunu bilmesi gerektiği anlaşılmakla, eyleminin TCK’nın 165. maddesi kapsamında suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunu oluşturup oluşturmayacağı tartışılarak sanığın hukuki durumun tayin ve takdiri gerekirken eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiş…” (YAR. 15. Ceza Dairesi, 2015/11789 E., 2018/6143 K., 01.10.2018)
